Linkshandigheid bij klassieke gitaren

 

Dit artikel is eerder verschenen in het info-bulletin van EGTA-Nederland

Een klassieke gitaar kun je om verschillende redenen niet klakkeloos omkeren, d.w.z. de snaren verwisselen van 1 naar 6, 2 naar 5 etc.

1. 'Hoge tonen hebben een kortere golflengte die beter geproduceerd worden door een stijver bovenblad. De bastonen daarentegen werken beter met een minder stijf bovenblad. De baskant zal dan ook slapper moeten zijn.'
Veel bouwers en fabrikanten verwerken deze gedachtegang in hun concept. Het bovenblad is dan aan de discantzijde stijver gemaakt door hogere, dikkere en/of meer zangbalken. Tevens zijn de zangbalken vaak in een asymmetrisch systeem aangebracht. Bij handgebouwde gitaren kan de bouwer ook met de dikte van het bovenblad variëren en rekening houden met de structuur van het hout. Vurenhout is harder dan cederhout. Hierdoor klinkt een vuren (fichte) blad helderder dan een ceder blad.

2. Het kamstripje op de kam van een gitaar is bewust schuin ingelegd. Dit is een correctie op de onzuiverheid die ontstaat door het indrukken van de snaren. De bedoeling van het indrukken van een snaar is om deze korter te maken en zo hoger te laten klinken. Echter, bij het indrukken wordt de snaar ook iets opgerekt waardoor de spanning stijgt en de snaar iets hoger klinkt dan het geval zou zijn als de snaar alleen maar zou worden verkort. Een iets langere snaarlengte corrigeert dit enigszins. Dikkere snaren (en dus bassnaren in het algemeen) zijn gevoeliger voor deze spanningsverhoging. Daarom is de correctie bij de bassnaren groter dan bij de discant. Het is belangrijk te beseffen dat het een compromis is en geen oplossing.
Conclusie: bij een 'omgekeerde' gitaar is de kamcorrectie helemaal verkeerd.

3. Bij een goed afgestelde gitaar is de kamstrip schuin zodat de discant snaren dichter bij de toets liggen dan de bassnaren. Bij een heel goed afgestelde gitaar is zelfs, ten behoeve van de hoogte van de snaren op de eerste posities, het topzadel per snaar hoger of lager ingevijld.
Bovendien is, bij standaard topzadels, het gleufje dat bedoeld was voor de eerste snaar vaak te smal voor de zesde, die hierdoor te hoog op het topzadel blijft liggen.

In de (les)praktijk:

Het zal duidelijk zijn dat een concertgitaar bij voorkeur links gebouwd moet zijn.

Studiegitaren voor beginners hoeven aan minder hoge eisen te voldoen en men kan ten aanzien van het bovenstaande e.e.a. praktisch bezien.

Bij 1: De meeste studiegitaren hebben een machinaal geschaafd bovenblad dat overal even dik is en een eenvoudig, symmetrisch zangbalkensysteem. Links of rechts maakt dus niet uit.

Bij 2: De kamcorrectie is vooral van belang op de hogere posities waar de snaren verder van de toets liggen. Als de gitaar goed is afgeleverd staat de gitaar dusdanig laag dat de verkeerde kamcorrectie tot aan positie VII nauwelijks problemen zal geven.

Bij 3: Een goede gitaarzaak kan bij het afstellen van de gitaar rekening houden met de linkshandigheid.

Nog praktischer !

Als je de gangbare muziekpraktijk bekijkt zul je in de klassieke muziekwereld nauwelijks linkshandigheid tegenkomen. Blazers en strijkers hebben allemaal één manier van spelen terwijl er b.v. bij strijkers motorisch veel meer van de linker- als van de rechterhand gevraagd wordt.

Ooit een linkshandig orgel of klavecimbel gezien? Bij deze instrumenten wordt er gewoon geen keus geboden en is het probleem niet aan de orde. Alleen instrumenten die veel autodidactisch worden aangeleerd, tref je in de linkshandige variant.

Het aanleren van een linkshandig instrument heeft veel nadelen.

1. * In de handel zijn nauwelijks linkshandige gitaren voorhanden.
2. * Men kan nooit op een andermans gitaar spelen en andersom.
3. * Bij western- en elektrische gitaren is een linkse gitaar bij linkshandigheid een must.

Volgens ons is linkshandigheid voor een groot gedeelte te vermijden door eerst een behoorlijke periode (met een geleende gitaar) rechts te spelen. Een goede gitaartechniek is voor de linker en rechterhand even moeilijk. De meeste beginners zullen gewoon gitaar leren spelen.
ons advies;
In het uiterste geval pas overstappen op een linkshandige gitaar.